Мут кешеләр уңайлы мәлде һағалай

Бөтә донъя коронавирус хәүефенән дер ҡалтырап торғанда кеше аҡсаһы иҫәбенә байығырға теләүсе әҙәмдәр яңы ысулдар уйлап таба. Башҡортостанда ошо көндәрҙә пандемияны үҙ файҙаһына борорға тырышҡан кешеләр асыҡланған. Билдәле булыуынса «Берҙәм Рәсәй» партияһы оло кешеләргә ярҙамға тип, ирекмәндәр хәрәкәтен йәлеп иткәйне. Ошо хәрәкәт исеме аҫтында билдәһеҙ кешеләр өй һәм фатирҙарҙы дезинфекциялайбыҙ, тип алдай. Был эш өсөн әлбиттә, аҡса һорай.

Тағы бер мут кешеләр коронавирусҡа экспресс-тест үткәрәбеҙ, тип ишектәрҙе шаҡый. Белеп ҡуйығыҙ — бер кем дә фатирҙарҙы санитар эшкәртеү менән шөғөлләнмәй, ә экспресс-тестарҙы тик махсус медицина учреждениеларында ғына үтеп була.

Шулай уҡ башҡа кешеләрҙең банк карталарынан алдыҡ юл менән аҡса сисергә теләүселәр күп. Мутлыҡ ҡылыусылар сауҙа менән шөғөлләнгән интернет сайттарын оҫта файҙалана. Мәҫәлән, билдәһеҙ кеше (компьютер экранының теге яғында ултырып ҡына енәйәт ҡылған әҙәмде асыҡлауы үтә ауыр) Әбйәлилдә йәшәгән берәүгә «Һеҙ уйында ҡатнашып, ҙур сумма оттоғоҙ, — тип яҙа. — Әммә отошто алыр өсөн күрһәтелгән иҫәпкә бер ни тиклем аҡса ебәрергә кәрәк». Ҙур отош алыуға өмөтләнгән һәм уны-быны уйламаған кеше енәйәтсенең иҫәбенә аҡса күсереп, 3 мең һумдан ашыуға отола. Ғөмүмән, спорт ярыштарына ставка ҡуйыуға саҡырып, артабан ҡомарлы уйынға әүрәтеп, кешеләрҙең банк карталары иҫәбен «таҙартыусы»лар бигерәк йыш осрай. Тағы бер осраҡта эш эҙләгән егеттәр эш урынына барып етеүгә самолетҡа билет алыу өсөн аҡса күсереп, отола. Улар үҙ аҡсаһын «авиабилет һатыусы»ға ебәргәндән һуң ғына бер ниндәй ҙә эш тә, самолет та булмаясағын аңлай.

Аҡсағыҙ янсығығыҙҙа йәки банк картаһында теүәл килеш һаҡланһын тиһәгеҙ, шикле сайттарға инмәгеҙ, «Бәйләнештә» сайтында ҡапыл булдырылған «дуҫтар әңгәмәһенә» ҡушылмағыҙ, ят номерҙарҙан шылтыратыуҙарға яуап бирмәгеҙ, бер кемгә лә банк картаһының һандарын әйтмәгеҙ, мессенджерҙа берәй «открытка, ҡотлау сәләме» ебәрелгән һылтанманы ла асмағыҙ — уны телефонға индергән осраҡта, һеҙ вируслы программа эләктерәһегеҙ һәм ул тиҙ арала телефон номерына бәйләнгән банк иҫәптәренән аҡсағыҙҙы аласаҡ.

Заһир ХӘСӘНОВ,

Енәйәти эҙләү бүлеге начальнигы Ғаяз Ниязғолов әйтеүенсә, яңыраҡ ҡына беҙҙең районда тағы бер ҙур финанс енәйәт ҡылынды.